Nevruz Kimlerce Kutlanır?

Bir arkadaşla diyaloğumuz sonucunda Milliyet Arşiv taramasına giriştim ve Nevruz'un Türkiye'de tarihsel süreçte nasıl kutlandığını anlamaya çalıştım. Sonuç aşağıdadır:

*21 Mart 1951 - "Baharın başlangıcı sayılan Nevruz münasebetiyle dün şehrimizde bulunan îran konsoloshanesinde bir tören yapılmıştır."
*20 Mart 1953 - "İranlılar yarın Nevruzu kutlayacaklar İranlıların an'anevî ve milli Nevruz bayramları yatın sabah saat 10 dan 12 ye kadar şehrimizdeki İran Başkonsolosluğunda kutlanacaktır."
*22 Mart 1954 - İranlıların Nevroz bayramı dolayısıyle dün şehrimizdeki İran Konsoloshanesinde bir tören yapılmış ve Başkonsolos Nevruzun hayırlı geçmesi temennisinde bulunmuştur.
*1961'e kadar haber yok. Sonra deniyor ki: Bugün nevruz'dur... Bilhassa İranlılar tarafından çok eski tarihten beri bir "Yeni hayat" bayramı olarak kutlanagelmektedir.
*18 Mart 1968 - İran Başkonsolosluğundan başlıklı haberde İranlı yüksek tahsil öğrencilerinin bayramını kutluyorlar.
*17 Mart 1970 - Dış ticaret rejimine göre meyve ithalâti yapmayan İran,Nevruz dolayısıyle Türkiye'den portakal satın alacaktır. (favori haberim bu)
*21 Mart 1975 - Abdülbaki Gölpınarlı, İslam dünyasının neden Nevruz kutladığını -daha çok kutlaması gerektiğini- anlatan bir yazı yazmış.
*21 Mart 1976 - Gene aynı beyefendi yazı yazmış aynı köşede. Öğreniyoruz ki "Nevruz Osmanlı sarayına da girmişti."
*1977 - Aynı hikaye.
*22 Mart 1978 - İlk olay. SBF'nin duvarlarına, Mahir Çayan ve arkadaşları "Yaşasın Kürdistan" ve Nevruz Bayramı ile ilgili cümleler yazıyorlar.
*29 Mart 1980 - İçişleri Bakanı "Nevruz nedeniyle terör artacak" açıklaması yapıyor. Haberin altında da Nevruz Nedir? açıklaması var. İranlıların yeni yıl olarak kutladıklarından bahsediyor.
*21 Mart 1985 - Tahran bayrama hazırlanıyor diye bir haber var, İranlıların neler yaptığından bahsediyor.
*18 Mart 1986 - PKK Paris'te 21 Mart'ta Nevruz Kongresi yapmayı planlıyor. Haberdeki "Apocular olarak bilinen PKK örgütünün lideri" ifadesi ilginç.
*14 Mart 1987 - PKK Türkiye'ye Nevruz sebebiyle intihar timleri gönderecek haberi var Nevruz alarmı başlığı ile.
*25 Mart 1987 - Sabri Aras, Nevruz'un mezheplerle ilgisi olmadığı ve Ergenekon'dan kaynaklandığını belirerek Bahar Bayramı olarak ilan edilmesini istedi.
*22 Mart 1989 - Kürtçe Nevruz kutlamaları gerçekleşiyor, sloganlar atılıyor: "Halepçe, Dersi, Koçgiri, unutulmaz hiçbiri" bunlardan birisi. Daha önemlisi Siirt Emniyeti'nin dağıttığı bilidiriler. Diyor ki: "Nevruz yeni gün anlamına gelmektedir. Bu manada hareketler başta Sasaniler ve Türk kavimleri ile diğer Müslüman milletler bugünü bahar başlangıcı olarak belirlemişler."
*22 Mart 1990 - Üniversitelerde Nevruz eylemleri. "Nevruz Bayramı gerekçe gösterilerek üniversitelerde gösteriler yapıldı, ateler yakıldı ve yürüyüşler düzenlendi. Kutlayanların hepsi Kürtçe slogan atıp pankart taşıyorlar. Tabii daha sonra gösteri yapanların çoğu tutuklanıyor.
*21 Mart 1991 - Kültür Bakanlığı'nca Nevruz'u tüm Türkiye'de kutlama kararı alınıyor. Gerekçe şu: "Nevruz Bayramı'nın hidrellez gibi eski Asya kökenli bir tören olduğu için..."

Bundan sonrası zaten hepimizin bildiği şeyler, olaylı kutlamaların miladı 1990'lar yani. Görüyoruz ki, Nevruz aslında pek de sallanan bir bayram değilmiş. Daha sonra önce İslam ile ambalajlanmış, fakat Kürtlerin bunu gözle görülür şekilde benimseyip kutlamaya başlamaları üzerine -ki ancak 1991 yılındaki Milliyet Gazetesi'nde öğreniyoruz Kürtlerin Newroz'u niye kutladıklarını ve Kawa efsanesini- bunu aynı zamanda Türkleştirme ve normalize etme girişimleri başlamış. (Tabii belli bir zamana kadar Kürt kelimesinin dahi Milliyet Gazetesi'ne düşemeyeceğini de unutmayalım.)

Bu konuda daha iyi bilgisi olan varsa söylesin, ya da ne bileyim, çocukken Nevruz kutladığını hatırlayan, anasından babasından Nevruz hikayesi dinlemiş olan var mı çok merak ediyorum. Çünkü "biz hep kutlardık Nevruz'u, Kürtler sahiplendi sonra" diyen bile duydum.

Neyse, neticede kutlu olsun.